Geschiedenis Woldzigt

De geschiedenis van Olie- en Korenmolen Woldzigt

Industriemolen

Woldzigt-werkplaats-ladenkastKoren- en oliemolen Woldzigt onderscheidt zich hierdoor van vele andere Drentse molens: het is een echte industriemolen.
Molen Woldzigt is een late oliemolen. Allerlei vindingen, die eerder in andere molens gedaan zijn, werden in Woldzigt meteen toegepast.

Lijnkoeken en lijnmeel

In de veehouderij werden de lijnkoeken of het lijnmeel veel gebruikt voor het herstel van ziek vee.

Woldzigt oude ansichtVeel oliemolens zijn in de twintiger jaren van de vorige eeuw gestopt met de olieproductie. Daardoor  stopte dus ook de productie van de heilzame lijnkoeken of lijnmeel.
Voor olie- en korenmolen Woldzigt betekende dit dat er een grotere vraag kwam naar deze producten.

Dit heeft er voor gezorgd dat de olieproductie en dus ook de productie van lijnkoeken is voortgezet tot 1941/1942 (het begin van de Tweede Wereldoorlog).
Daarmee was onze molen een van de weinige oliemolens in ons land die zo lang zijn doorgegaan met deze productie.

Verbeteringen

Om de productie van lijnolie te optimaliseren zijn veranderingen aangebracht:

  • Het wieksysteem is verbeterd: er is zelfzwichting in de vorm van jaloeziewieken aangebracht. Het is sowieso een bijzondere oplossing met aan het eind van elke wiek drie steekborden. (Normaal zie je alleen een steekbord in de voorzomer (het gedeelte aan de andere kant van de roede).  (klik op de afbeelding voor vergroting).
  • Waarschijnlijk rond 1902  werd een Deutz petroleum motor geïnstalleerd voor de aandrijving bij onvoldoende wind.
  • Begin vorige eeuw (ca. 1906) werd deze vervangen door een stoomlocomobiel.
  • In 1918 werd deze stoomlocomobiel opgevolgd door een Heinrich Lanz locomobiel. Zie eerste foto hieronder: de schoorsteen van de stoommachine.
    Op de afbeelding daaronder: de achterzijde van de molen met stookhut en uitbouw voor de aandrijving. (ook op deze beide afbeeldingen kun je klikken voor een vergroting).

Olie- en Korenmolen Woldzigt van voor 1941 met schoorsteen van stookhut stoommachine
Olie- en Korenmolen Woldzigt van vóór 1941 met schoorsteen van stookhut stoommachine

Woldzigt achterzijde ten tijde van stoommachine
Beide foto’s zijn uit collectie fam. Buring

  • In 1941 werd de stoom aandrijving  opgevolgd door een elektromotor.
    De laatste (origineel van ruim voor de Tweede Wereldoorlog) is nog steeds te gebruiken als er onvoldoende wind is voor het olieslaan.

Later zijn veranderingen aan onder andere het wieksysteem weer ongedaan gemaakt.

Eigenaars van Woldzigt

De molen is enkele malen van eigenaar gewisseld.

Coöperatie

Toen Rietema de molen in 1919 voor de prijs van de stenen wilde verkopen hebben de inwoners van Roderwolde de handen ineengeslagen en vormden zij een coöperatie, zodat de molen voor Roderwolde behouden kon blijven.
Later ging deze coöperatie op in de zuivelfabriek Roden-Zevenhuizen.

De molen was in die periode in gebruik als opslag en depot voor kunstmest en veevoer.

Gemeente Roden; later Noordenveld

Toen de molen begin jaren zeventig ernstig in verval dreigde te raken is de molen aangekocht door de gemeente Roden. Deze gemeente ging op in de gemeente Noordenveld, die tot mei 2014 de eigenaar is geweest van Woldzigt.
Er is een uitgebreide restauratie geweest.
Het beheer werd overgedragen aan de “Stichting Olie- en Korenmolen Woldzigt”.

Het Drentse Landschap

In 2016 is / wordt Olie- en Korenmolen Woldzigt door de gemeente Noordenveld overgedragen aan Het Drentse Landschap.
Dit geldt voor alle drie de molens die onder het bestuur van de gemeente vallen:
Naast Olie- en Korenmolen Woldzigt zijn dit:

  • Molen De Hoop in Norg en
  • De Paiser Meul in Peize.

De gebruiksovereenkomst met de “Stichting Olie- en Korenmolen Woldzigt” wordt door Het Drentse Landschap overgenomen en gecontinueerd.